شیر خشت یکی دیگر از(صمغ های گیاهی با طعم شیرین) مان های ایران است که به صورت قطعات جامد تقریباً کروی و یا اشکال دیگر به رنگ‌های سفید شیری و یا مایل به زرد با طعم بسیار شیرین و خنک‌کننده به دو نام شیرخشت شهری و هراتی در عطاری‌ها موجود است این گیاه دارای گونه های زیادی می باشد در کتب گیاه شناسی قدیم درباره ی پدید آمدن گیاه شیر خشت هر کدام روایات گوناگون ذکر شده که در جایی نوشته شده که به صورت شبنم بر روی گیاه کاروان به وجود می آیند ، مانند ترنجبین به دست می آیند شیرخشت را از درختچه ای بدست می آورندکه آن را با تیغ های مخصوص یک روز در میان درماههای تیر و مرداد از تنه درخت را در قسمت زیر می شکافند به طوری تا به مغز تنه درخت چون فردای روز بعد قبل از روشن شدن هوا شیره تراوش شده از محل شکاف را می تراشند حدود ده سانتی متر بالاتر آن را دو مرتبه می شکافند در جای دیگر در کتب سنتی چین نوشته شده حشره کوچکی است به نام میکرو پنج بر روی پوست گیاه کاروان نیش می زند در اثر خراش رساندن جای آن را شیر خشت پر می کند این گیاه در نقاط کویری شهرهای ایران وجود دارد مرغوبترین شیر خشت در خراسان و در افغانستان در هرات به دست می آید بر روی گیاه کاروان که در هرات آن را کشیرو و می گویند یک نوع دیگر از شیر خشت در شهر کرج- ارنگه- آذربایجان –ارومیه- قائین -قلعه زنجان- رودبار- بلوچستان میروید محصول این گیاه در سال های خشک سال بیشتر از سال های بارندگی است. بعد از محصول شیر خشت خراسان و هرات شیر خشت اطراف تهران شهرت خوبی دارا می باشد شیر خشت خوب و خالص چگونه می توان شناخت باید دارای قطعاتی درشت سفید باشد چنانچه آن را در دهان بگذارید بلافاصله دهان را شیرین خنک می گرداند بلکه ساعتی طمع آن را در دهان حس می کنید علت گرانی یا کمبود آن در بازار صادرات آن به سایر کشورها است ناگفته نماند ازایام قدیم جز صادرات ایران بوده ولی امروزه هواخواهان زیادی را به خود جلب کرده . تنها شیر خشت نیست بلکه برادرانی هم دارد مانند ترنجبین ، گز نگبین ،گز علفی ،شکر تیغار ، بید خشت، شکر قرمز بید گیاه باید متذکر شوم شد همه از لحاظ خواص تا حدودی با شیر خشت برابری دارند و جذب صادرات میباشند
خواص درمانی و روش مصرف
شیرخشت طبیعت سرد و خشک دارد.
قسمت مورد استفاده : صمغ
یرغان : مقداری شیرخشت را همراه با عرق بیدکاسنی مخلوط کرده و روزانه به جای آب میل گردد باعث پایین آمدن زردی خواهد شد
تب حصبه : برای درمان تب حصبه یا روده باید پنج گرم آن را در دو لیوان آب هندوانه حل کرده در طول روز هر مرتبه یک فنجان از آن را جرعه جرعه بنوشند در یخچال نگه داری شود
تب : در موارد بالا بودن تب پنج گرم شیر خشت را با ده گرم شکر تیغار سائیده شده در یک لیوان آب گرم حل کرده هر دو ساعت یک مرتبه یک فنجان از آن بنوشید
روش دوم : اطفال بالای دو سال اگر تب شدید یا عفونت دچار شدند باید پنج گرم گیاه را در یک بطری عرق بید کاسنی حل کرده هر یک الی دو ساعت یک مرتبه نصف الی یک فنجان با آن بخورانید
روش سوم : چناچه تب ضعیفی دارید پنج گرم آن را با نصف لیوان عرق بید مشک یا نسترن مساوی آن آب مخلوط کرده روزی یکی دوبار آن را میل کنید.
روشن کننده پوست : برای تمیز کردن صورت و شاداب کردن آن یک لیوان شیر تازه گاو را با پنج گرم شیر خشت مخلوط کرده سه مرتبه در روز پوست صورت را با آن پاک کنید خواهید دید که چهره شما چقدر شاداب می گردد
افراد پیر باید ده گرم شیر خشت را در یک لیتر عرق بید حل کرده در جای خنگ نگه داری کنند به طور مرتب هر ساعت یک مرتبه یک فنجان از آن را میل کنند
صدای معده : گاهی در اثر مصرف غذاهای نامناسب معده شکم مرتب صدا می دهد غرغر آن را نزدیکان می شنوند برای آرام کردن سه گرم زیره سیاه را با یک لیولان آبجوش پانزده دقیقه دم کرده دو گرم شیر خشت را در آن حل کنید نیم ساعت بعد از غذا میل کنید
دیابت : دیابتی ها برای شیرین کردن داروهای گرم می توانند دو الی سه گرم آن را در آن حل کرده میل کنند.
خبرنامه
